بررسی نقش عوامل اقلیمی در آلودگی هوای شهر تهران

یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که بشر در صدسال گذشته همواره با آن روبرو بوده وزندگی اجتماعی وی را با خطرات زیادی مواجه کرده است «مسئله آلودگی محیط زیست» است. با توجه به اهمیت تهران در سلسله مراتب شهری و نقشی که در جامعه شهری کشور ازلحاظ سیاسی و اقتصادی ایفا می کند مطالعه همه جانبه ی آلودگی هوا در این شهر ،ضروری می باشد. حجم زیاد خودروهای درحالی که تردد، استقرار کارخانه ها و صنایع به طور گسترده در اطراف شهر در نوار شرقی و غربی، ازجمله عواملی هستند که باعث افزایش آلودگی هوای تهران شده اند . گسترش فضایی شهر تهران به ویژه بعد از انقلاب اسلامی و همین طور موقعیت جغرافیایی شهر تهران و نحوه قرارگیری آن در حصار کوهستانی البرز ازجمله عواملی هستند که موجب تراکم آلودگی در برخی از مناطق نسبت به مناطق دیگر می شوند.از طرف دیگر تغییرات در عوامل جغرافیایی به ویژه عناصر اقلیمی نظیر باد،دما و بارش سبب می شود در برخی مواقع وضعیت به حد هشدار و بعضاً بحران برسد. هدف این تحقیق بررسی نحوه توزیع آلودگی در مناطق مختلف شهر تهران و مطالعه نقش هرکدام از عناصر اقلیمی در میزان آلودگی هوای تهران می باشد. برای این منظور از تکنیک های سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تصاویر ماهواره ای استفاده شده است. علاوه بر موارد مذکور از نرم¬افزارهای arc gis، excel ، spss و wrplot برای استخراج میزان آلودگی ها و پهنه بندی آلودگی هوا و عوامل اقلیمی و تجزیه وتحلیل آن ها مورداستفاده قرار گرفتند. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که نواحی جنوب و جنوب غرب شهر با 54% بیشترین آلودگی هوا و نواحی شمال و شرق شهر با 9% کمترین آلودگی هوا را در دوره موردمطالعه (1388 - 1391) داشته است و همچنین عامل توپوگرافی 6/21%، عامل باد 3/24%، عامل افت دما 5/13%، عامل رطوبت نسبی 6/21% و عامل وارونگی دما (اینورژن) 19% بر توزیع و پراکندگی آلودگی هوای شهر تهران در دوره زمانی موردمطالعه (1388 - 1391) تأثیرگذار بوده است.